Eskişehir'in Seyitgazi ilçesine bağlı Çukurca köyü (mahallesi), hem tarihi geçmişi hem de kültürel zenginlikleriyle dikkat çeken bir yerleşim yeridir. Eskişehir'e 70 km, Seyitgazi'ye ise 23 km mesafede bulunan Çukurca, ziyaretçilerine eşsiz bir doğa ve tarih deneyimi sunar. Köyün konumu, çevresindeki doğal ve tarihi güzelliklerle birleşerek adeta bir açık hava müzesi atmosferi yaratır.
Tarihi ve kökeni
Çukurca'nın tarihi, 19. yüzyılın sonlarına kadar uzanır. 1891 yılında, Osmanlı-Rus Savaşı sonrası Bulgaristan'ın Deliorman bölgesinden göç eden muhacirler tarafından kurulan köy, adını bulunduğu coğrafi yapıdan alır. “Çukurca” ismi, köyün bir dere yatağında, çukur bir alanda yer alması nedeniyle verilmiştir. Köyün eski adı Burhaniye olsa da bu isim pek kullanılmamaktadır. Köyün kurucusu olduğu bilinen Genç Ağa, demircilik zanaatında ustalığı ve avcılık merakıyla bilinir. Bu özellikleri, köyün bugün bile taşıdığı karakteristik izlerin temelini oluşturmuştur.
Kültürel miras ve gelenekler
Çukurca, köklü geleneklerini günümüze kadar yaşatmayı başarmış bir mahalledir. Harman sonu yapılan "deve oyunu" geleneği, köyün gençleri arasında nesilden nesile aktarılmaktadır. Çocuklar, kendi aralarında topladıkları ürünleri satarak birlik ve dayanışma duygularını pekiştirirler. Köy mutfağı da oldukça zengindir. Tarhana çorbası, kırma, dizmana gibi yemeklerin yanı sıra sadece bu köyde yapılan “Çukurca biberi” oldukça ünlüdür. Kavrulmuş nohut, mısır ve köyde yetişen biberlerin kayada çekilmesiyle elde edilen bu baharat, bölgenin eşsiz lezzetlerinden biridir.
Coğrafi özellikler
Çukurca, yalnızca tarihi değil, doğal güzellikleriyle de büyüleyicidir. Köy yolu tamamen asfalt olup kolay bir ulaşım imkânı sunar. Tarihi Yazılıkaya Anıtı, köye sadece 3 kilometre uzaklıktadır. Ayrıca Frig uygarlığından kalma Doğanlıkaya ve Direkli Kale gibi eserler, Çukurca'nın sınırları içerisinde yer alır. Bu tarihi hazineler, bölgenin geçmişteki önemine ışık tutar. Köyün bulunduğu alanda, önce minaresi ardından evleriyle dikkat çeken manzarası, ziyaretçilerine adeta bir kartpostal görüntüsü sunar.
Gerdekkaya Mezar Anıtı
Çukurca'nın en önemli tarihi yapılarından biri, köyün 500 metre güneybatısında yer alan Gerdekkaya Mezar Anıtı’dır. Helenistik Dönem'e (MÖ 3-1. yüzyıl) tarihlenen bu anıt, Dor düzeninde tapınak cephesi mimarisiyle dikkat çeker. Anıtsal giriş holü ve yan yana iki mezar odası, dönemin ustalık dolu taş işçiliğini gözler önüne serer. Roma ve Bizans dönemlerinde de kullanılan bu anıt, 1991 yılında Eskişehir Müze Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir. Gerdekkaya, yalnızca bölge için değil, Türkiye’nin kültürel mirası için de büyük önem taşır.
Kaynak: eskisehirpostasi.com
