Eskişehir Osmangazi Üniversitesi (ESOGÜ) Ziraat Fakültesi, enoki mantarı yetiştiriciliği üzerine yürüttüğü araştırmalarla dikkat çekiyor. Asya tıbbında önemli bir yere sahip olan bu mantar türü, sağlığa olan faydalarıyla biliniyor.
Enoki mantarı ve sağlığa katkıları
Başta Japonya, Çin ve Kore olmak üzere Uzakdoğu ülkelerinde yaygın olarak tüketilen enoki mantarı, Avrupa ve Kuzey Amerika'da da popüler bir gıda olarak öne çıkıyor. Türkiye'de doğal ortamda bulunmasına rağmen ticari olarak yetiştirilmeyen bu mantar özel bileşenleriyle dikkat çekiyor. Enoki mantarı; triterpenoidler, polisakkaritler, antioksidanlar ve antienflamatuar özellikleriyle bağışıklık sistemini güçlendirdiği düşünülen bir besin kaynağı. Ayrıca, yüksek protein, karbonhidrat, vitamin ve minerallerle besleyici bir içeriğe sahip.
Sıfır atık ve sürdürülebilir tarıma katkısı
Enoki mantarı, ince ve uzun beyaz saplarıyla diğer mantar türlerinden ayrılıyor. Tarımsal atıkların geri dönüşümüne katkı sağlayan bu mantar, organik atıkları parçalayarak sıfır atık projelerinde de önemli bir rol oynuyor. Tarımsal atıkların kompost olarak kullanılması sayesinde daha verimli ve çevreci çözümler geliştiriliyor.
Yetiştirme ortamları ve verimlilik araştırmaları
Mantar yetiştirme ortamları, biyolojik etkinlik ve üretim kalitesini belirleyen en önemli faktörlerden biri. Enoki mantarı, lignoselülozik polimerleri ayrıştırabilen enzimatik yeteneği sayesinde farklı substratlarla yetiştirilebiliyor. ESOGÜ'de gerçekleştirilen araştırmalar, en verimli yetiştirme ortamını belirlemeye odaklanıyor.
ESOGÜ'de enoki mantarı deneme üretimi
ESOGÜ Ziraat Fakültesi'nde bulunan mantarhanede farklı mantar türlerinin yetiştiriciliği üzerine çalışmalar yapılıyor. Yüksek lisans tez çalışması kapsamında yürütülen araştırmada, en iyi verim ve kalitenin sağlanabileceği yetiştirme ortamları test ediliyor.
Yetiştirme süreci çeşitli aşamalardan oluşuyor. İlk olarak, Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü'nden temin edilen miseller pamuk, talaş, kepek ve gıda atıkları gibi malzemelerle zenginleştirilerek substratlar hazırlanıyor. Sterilizasyon işlemi sonrasında misel ekimi yapılarak 20-25 günlük kuluçka sürecine giriliyor. Daha sonra 8-10 gün süreyle 7-8 derece sıcaklıkta bekletilen mantarlar, üretim odalarına alınıyor. Hasat süresi yaklaşık üç hafta sürebiliyor ve bir kilogramlık torbalardan 200-250 gram verim elde ediliyor.
Bölgesel bitkisel atıklar değerlendiriliyor
ESOGÜ Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuray Çömlekçioğlu, kültür mantarlarının saprofit olarak beslendiğini ve temel besin maddelerinin selüloz olduğunu belirtti. Araştırmalarda, bölgesel bitkisel atıkların farklı kombinasyonlarla değerlendirilerek en uygun yetiştirme ortamının tespit edilmesinin hedeflendiğini vurgulayan Çömlekçioğlu, şu ifadeleri kullandı;
“Araştırmalarımız, bölgesel atıkların değerlendirilerek daha ekonomik üretim yapabilmeyi ve çalışılan mantar türünde en yüksek verim ile kaliteyi sağlamayı amaçlıyor”
ESOGÜ Ziraat Fakültesi Mantarhanesi, 2021 yılında Bölgesel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamında Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü ile ortak projeyle kuruldu. Dört yıl içinde bir araştırma projesi ve üç yüksek lisans tez projesi tamamlandı. Mantarhanede hem tıbbi hem de kültür mantarlarının yetiştirme ortamlarının kalite ve verime etkileri üzerine çalışmalar devam ediyor.
